Η πολυετής συνεργασία του Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών (Ε.Κ.Φ.Ε.) της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Δ.Ε.) Λακωνίας με το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς συνεχίζεται και κατά το σχολικό έτος 2022-2023, στο πλαίσιο των διδακτικών και επιμορφωτικών δράσεων του Ε.Κ.Φ.Ε. για την προώθηση της εργαστηριακής διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών. 

Στις εργαστηριακές δραστηριότητες «Από το δικό μας λάδι, στο δικό μας σαπούνι» (σαπωνοποίηση) και «Ξέρεις από καλό λάδι;» (ογκομετρικός προσδιορισμός οξύτητας ελαιολάδου), αρμοδίως εγκεκριμένες από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και από τη Δ.Δ.Ε. Λακωνίας, έχουν συμμετάσχει έως σήμερα, συνολικά, περισσότεροι από 1.200 μαθητές και περίπου 80 εκπαιδευτικοί του νομού. 

Πρόκειται για εργαστηριακές ασκήσεις των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών του Λυκείου, οι οποίες, όταν απαιτείται, προσαρμόζονται κατάλληλα και για μαθητές μικρότερων τάξεων ή ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών.  

Η σαπωνοποίηση είναι απλή και διδακτική εργαστηριακή άσκηση,  συνδέεται στενά με τη διδακτέα ύλη της Χημείας του Γυμνασίου και του Λυκείου. Αποτελεί για τους μαθητές ελκυστική δραστηριότητα διεπιστημονικού και βιωματικού χαρακτήρα, ευρύτερης περιβαλλοντικής αγωγής, για την οικονομία και την αειφορία. Διευκολύνει την κατανόηση ζητημάτων της Επιστήμης της Χημείας μέσω της επαφής των μαθητών με την παραδοσιακή τεχνογνωσία. Συνδέει την επιστημονική και τη σχολική γνώση με πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας και διδάσκει τη χρησιμότητα της ανακύκλωσης των υλικών. Οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στην εργαστηριακή παρασκευή σαπουνιού από μη κατάλληλο προς βρώση ελαιόλαδο, με τη μέθοδο της ψυχρής σαπωνοποίησης.

Ο ογκομετρικός προσδιορισμός της οξύτητας του ελαιολάδου, του προγράμματος σπουδών της Γ΄ τάξης των Γενικών Λυκείων, συντελεί στη βαθύτερη κατανόηση επιστημονικών εννοιών και χημικών φαινομένων και, συνακόλουθα,  στην αρτιότερη προετοιμασία των μαθητών για τις εισαγωγικές εξετάσεις αλλά και για την ενήλικη ζωή τους. Δεδομένου ότι το ελαιόλαδο αποτελεί σημαντικό οικονομικό αγαθό του νομού Λακωνίας, με την υλοποίηση ενός συνόλου εργαστηριακών δοκιμασιών με επίκεντρο το ελαιόλαδο, πραγματοποιείται η επιθυμητή σύνδεση της σχολικής γνώσης με την καθημερινή ζωή και τονώνεται το ενδιαφέρον των μαθητών τόσο για τους εγχώριους  πόρους όσο και για τις εφαρμογές της Επιστήμης της Χημείας, γενικότερα. 

Οι διδακτικές προσεγγίσεις είναι δομημένες έτσι ώστε τα παιδιά να  εξοικειώνονται με τη μεθδοδολογία STEAM (Science, Technology, Engineering, Art, Mathematics – Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Τέχνη και Μαθηματικά),  σε μια ολιστική και ευχάριστη διαδικασία μάθησης. Συνδυάζοντας τις αρχές της Διερευνητικής Εκπαίδευσης, μαθαίνουν με τρόπο ευχάριστο, παιγνιώδη, διερευνητικό και ανακαλυπτικό, συμμετέχοντας ενεργά στη διαδικασία της αναζήτησης λύσεων σε πραγματικά προβλήματα. Ομαδοσυνεργατικά και με διακριτούς ρόλους, ζυγίζουν, υπολογίζουν, θερμομετρούν, ογκομετρούν, διερωτώνται, ανακαλύπτουν και οικοδομούν τη νέα γνώση, είτε παρασκευάζοντας ένα προϊόν υψηλής βιομηχανικής αλλά και παραδοσιακής αξίας (σαπωνοποίηση), είτε χαρακτηρίζοντας με τον κατάλληλο «τίτλο οξύτητας» το πολύτιμο ελαιόλαδο (ογκομετρικός προσδιορισμός οξύτητας ελαιολάδου). 

Το Μ.Ε.Ε.Λ. αναλαμβάνει την απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή (σκεύη, επιστημονικά όργανα, υλικά) για την υλοποίηση των εργαστηριακών ασκήσεων. Οι χώροι του Μουσείου διευκολύνουν την πρόσβαση ατόμων με κινητικές δυσκολίες και, για την υλοποίηση των εργαστηριακών ασκήσεων,   έχουν λάβει έγκριση από ειδικό τεχνικό ασφάλειας. Την ευθύνη του εκπαιδευτικού περιεχομένου και του συνόλου του διδακτικού υλικού (φύλλα εργασίας και αξιολόγησης, παρουσίαση, παιχνίδι ρόλων κλπ) έχει το Ε.Κ.Φ.Ε. Λακωνίας.

Η περίοδος υλοποίησης του προγράμματος, εντός του σχολικού έτους,  ταυτίζεται με το χρονικό διάστημα της ελαιοπαραγωγικής και ελαιουργικής διαδικασίας στον νομό μας, από τον Νοέμβριο ως τέλος Μαρτίου. Είναι δωρεάν  και αφορά μόνο σχολικές μονάδες και εκπαιδευτικούς της αρμοδιότητας του Ε.Κ.Φ.Ε. Λακωνίας. Εκπαιδευτικούς σχολείων σύγχρονων  και ανοιχτών στη γνώση και στην κοινωνία, που, αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της μουσειακής εκπαίδευσης και της σημειολογίας του μοναδικού χώρου του Μ.Ε.Ε.Λ., προσφέρουν στους διδασκόμενους την ευκαιρία να εμβαθύνουν σε επιστημονικές έννοιες, να κατακτήσουν δεξιότητες της ζωής και του νου και να διαμορφώσουν στάσεις επωφελείς για τους εαυτούς τους και για το περιβάλλον τους.