ΟΔΥΝΗ
«Ἡ γέννηση καί τό πρῶτο φῶς  19 τοῦ Δεκέμβρη 1911 μὲ τὸ Ἰουλιανὸ ἡμερολόγιο, 1 τοῦ Γενάρη 1912 μὲ τὸ Γρηγοριανό. Ἠταν πρωΐ, λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ τοῦ ἥλιου ἤ λίγο μετά. Ἕνας ὑπηρέτης βαδίζοντας μπροστά, κρατοῦσε τὰ γκέμια ἑνὸς ἀλόγου, κατηφορίζοντας μιὰ πλαγιὰ μὲ πράσινο, φρέσκο χορτάρι. Πάνω στὸ ἄλογο ἦταν καθισμένη μιὰ γυναίκα, ποὺ κρατιόταν γερὰ ἀπὸ τὰ μπροστινὰ κρικέλια τοῦ σαμαριοῦ. Πίσω της βάδιζε ἕνας ἄντρας ἰσχνός, μᾶλλον κοντός, ποὺ πρόσεχε νὰ βρίσκεται σὲ κάθε στιγμή κοντὰ στὰ καπούλια τοῦ ἀλόγου, γιὰ κάθε ἐνδεχόμενο. Ὁ ἄντρας ἦταν ὁ πατέρας μου καὶ ἡ γυναίκα ἡ μητέρα μου.

Ἐγὼ δέν ἤμουνα ἀκόμη σὲ τοῦτο τὸν κόσμο. Θὰ γεννιόμουνα τὸ ἴδιο ἐκεῖνο βράδυ στὶς Κροκεές.
Παρ’ ὅλο ποὐ δὲν ἤμοψνα ὁ πρωτότοκος -αὐτὸς εἶχε πευάνει λίγους μῆνες πιὸ πρὶν- ὁ τοκετὸς στάθηκε δύσκολος, τὴν τρίτη μέρα χρειάστηκε νὰ ἑτοιμάσουν τὰ σάβανα τῆς μητέρας μου καὶ σὲ μιὰ στιγμὴ μάλιστα νὰ χτυπήσουν καὶ τὶς καμπάνες τοῦ ἁγίου Νικολάου λυπητερά. Ἔγινε ὅμως τὸ θαῦμα -γιὰ κείνη τὴν ἐποχὴ- κι ἡ μητέρα μου δὲν πέθανε. Ἔφθασε ὣς τὴν ἄκρη καὶ ξαναγύρισε. Πάλαιψε πολὺ ἄσχημα, ἔχασε γιὰ μερικές στιγμὲς τὰ λογικά της, τινάχτηκε ὄρθια, σήκωσε στὸν ἀέρα τ’ ἀδυνατισμένα κέρινα χέρια της, κι ἔκανε δυὸ βήματα μπρὸς πίσω, θέλοντας νὰ χορέψει.

Ἐμένα μὲ πῆρε, μιὰ γυναικούλα καὶ μὲ θήλασε. Αὐτὴ ζεῖ ἀκόμη, τὴ θυμᾶμαι κάποτε-κάποτε καὶ τῆς στέλνω κανένα τσεμπέρι ἤ μαῦρες κάλτσες, γιατὶ φοροῦσε μαῦρα σὲ ὅλη της τὴ ζωὴ κι εἶναι ἀκόμη φτωχὴ κι ἔχει κι ἕνα κορίτσι στὴν ἡλικία μου ἀνύπαντρο. Καὶ τώρα ἀκόμη, ὅταν τυχαίνει νὰ πηγαίνω στὶς Κρολεές, βγαίνει καὶ περιμένει στὸ δρόμο ποὺ θὰ περάσω, γιὰ νὰ μὲ δεῖ. Ὲγώ σκέφτομαο τὸ γάλα ποὺ μοὔδωσε καὶ κείνη θυμᾶται, ἴσως, ἐκεῖνα τὰ χρόνια ποὺ ἤτανε μικρομάνα κι ἔκανε ὡραῖα ὄνειρα γαὶ τὴ ζωὴ, στὸ μικρό της σπιτάκι ποὺ ἀγνάντευε τὰ περιβόλια μὲ τὶε πορτοκαλιές.»

Η Γεωργία Κακούρου-Χρόνη σημειώνει*: «1 Ιανουαρίου με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, 19 Δεκεμβρίου 1911 με το Ιουλιανό, ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννιέται στις Κροκεές (πρώην Λεβέτσοβα) της Λακωνίας, αλλά ο πατέρας του τον εγγράφει στην κοινότητα Πετρίνας η οποία συνορεύει με τον τόπο καταγωγής του, την Πλούμιτσα ή Κλούμιτσα. Στο Μητρώον των Αρρένων της Κοινότητος Πετρίνας αναφέρεται ως γεννηθείς κατά το έτος 1911, αλλά ο ίδιος ως ημερομηνία γέννηςής του δήλωνε πάντοτε την 1 Ιανουαρίου 1912 και γιόρταζε τα γενέθλιά του την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.»

*Χρονολόγιο Νικηφόρου Βρεττάκου 1912-1991, από το ΣΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ, 2012.
[Στις φωτογραφίες το σπίτι που γεννήθηκε ο Νικηφόρος Βρεττάκος στις Κροκεές όπως ήταν τότε και σήμερα]