Μια άκρως ανησυχητική εικόνα για το μέλλον των πουλιών και, κατ’ επέκταση, το σύνολο της ζωής στη Γη σκιαγραφεί η τελευταία Έκθεση για το Καθεστώς Διατήρησης των Πουλιών στον Κόσμο (State of the World’s Birds Report 2022). Περίπου 1 στα 2 είδη πουλιών που απαντούν στον πλανήτη μειώνονται, με τους πληθυσμούς πολλών από αυτά να έχουν συρρικνωθεί δραματικά. Ταυτόχρονα, 1 στα 8 είδη απειλείται με εξαφάνιση ενώ κρίσιμοι για την επιβίωση των πουλιών βιότοποι χάνονται ή βρίσκονται σε δυσμενή κατάσταση διατήρησης.

Η εμβληματική Έκθεση, που δημοσιεύεται κάθε τέσσερα χρόνια από τη BirdLife International, τη μεγαλύτερη Ομοσπονδία περιβαλλοντικών Οργανώσεων στον κόσμο και παγκοσμίως ηγέτιδα στην επιστήμη της διατήρησης της φύσης, βασίζεται σε δεδομένα που συλλέγουν ακούραστα ερευνητές, ειδικοί της διατήρησης και εθελοντές από όλο τον κόσμο, και συνοψίζει τα όσα μας λένε τα ίδια τα πουλιά για την κατάσταση της Φύσης και τις πιέσεις που ασκούνται σε αυτήν, δίνοντας έμφαση στα μέτρα που χρειάζεται να εφαρμοστούν άμεσα για την προστασία και την επιβίωσή τους.

Τα πουλιά απαρτίζουν μια ομάδα ειδών με εξαιρετικά μεγάλη ποικιλομορφία και το κελάηδημά τους αντηχεί μέχρι και στις πιο απόμερες γωνιές του πλανήτη μας. Κατά συνέπεια, η κατάσταση διατήρησης στην οποία βρίσκονται αποτελεί βαρόμετρο για την υγεία ολόκληρης της Φύσης. Τα αποτελέσματα της Έκθεσης δείχνουν πως σχεδόν το 50% όλων των ειδών πουλιών παγκοσμίως καταγράφουν μειώσεις πληθυσμών, ενώ αυξητικές τάσεις εμφανίζει μόλις το 6%. Την ίδια ώρα, σύμφωνα και με τα τελευταία δεδομένα του Κόκκινου Καταλόγου της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), πάνω από 2.000 είδη παγκοσμίως, δηλαδή περισσότερα από 1 στα 8 πουλιά θεωρούνται απειλούμενα (Τρωτά, Κινδυνεύοντα, Κρισίμως Κινδυνεύοντα).

Ανησυχητικό είναι και το γεγονός πως αυτή η πληθυσμιακή συρρίκνωση δεν περιορίζεται στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική, εκεί δηλαδή όπου καταγράφεται και η μεγαλύτερη αλληλοεπικάλυψη κατοικημένων και Σημαντικών για τα Πουλιά περιοχών, αλλά πλέον αφορά όλα τα είδη πουλιών σε όλο τον πλανήτη –από δασικά και υδρόβια είδη στην Ιαπωνία μέχρι αρπακτικά στην Κένυα. Κύρια αίτια αυτών των απωλειών, σύμφωνα με τη νέα Έκθεση, είναι η επέκταση και εντατικοποίηση της αγροτικής δραστηριότητας, η κλιματική κρίση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η απώλεια ή η υποβάθμιση σημαντικών βιοτόπων, καθώς και πιέσεις που ασκούνται στα πουλιά από συγκεκριμένες ανθρωπογενείς δραστηριότητες όπως η ρύπανση, η λαθροθηρία, η οικιστική επέκταση και η επέκταση των υποδομών ενέργειας.

Στην Έκθεση παρουσιάζονται επίσης τα μέτρα που είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν άμεσα για την αντιμετώπιση της κρίσης της βιοποικιλότητας που βιώνουμε, πολλά από τα οποία ήδη εφαρμόζονται σε πολλές περιοχές στον κόσμο. Αποφασιστικής σημασίας θεωρούνται στόχοι και δράσεις για την αντιμετώπιση των πιέσεων που υφίστανται τα πουλιά και η βιοποικιλότητα, την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων αλλά, κυρίως, για την αποτελεσματική διατήρηση, διαφύλαξη και διαχείριση Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά και τη βιοποικιλότητα.

Παρά τη δραματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται το φυσικό περιβάλλον, τα πουλιά μας προσφέρουν λόγους να παραμένουμε αισιόδοξοι. Μας δείχνουν πως, με ουσιαστική δράση, πολλά είδη μπορούν να διασωθούν και η Φύση να ανακάμψει. Από το 2013 έως και σήμερα, η πτωτική πληθυσμιακή τάση 726 παγκοσμίως απειλούμενων ειδών πουλιών έχει αντιστραφεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων διατήρησης στα οποία ηγούνται ή συμμετέχουν εταίροι της BirdLife. Παράλληλα, 450 Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά και τη Βιοποικιλότητα (IBAs) έχουν ανακηρυχθεί προστατευόμενες μέσω άσκησης πίεσης από οργανώσεις-εταίρους της μεγάλης Ομοσπονδίας, ανάμεσα στους οποίους η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία.

Χαρακτηριστική περίπτωση ανάκαμψης είδους αποτελεί, σύμφωνα με την Έκθεση ο γνωστός μας Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus), είδος που βρίσκεται πλέον εκτός κατηγορίας κινδύνου ως αποτέλεσμα στοχευμένων δράσεων διατήρησης που εφαρμόζονται για την προστασία του από πλήθος φορέων, συχνά με επίκεντρο τη χώρα μας που φιλοξενεί το μεγαλύτερο αναπαραγόμενο πληθυσμό του είδους παγκοσμίως.

Πηγή: Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία