Συγκεκριμένα, επειδή η Κυβέρνηση φαίνεται ότι προτίθεται να υλοποιήσει το πρόγραμμα ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ, μέσω του οποίου θα χρηματοδοτηθούν οι ιδιοκτήτες νεοκλασικών κτιρίων προκειμένου να συντηρήσουν και να  διαφυλάξουν τα κτίρια αυτά, και επειδή μέχρι στιγμής παρά το γεγονός ότι συζητείται για μακρό χρονικό διάστημα , δεν έχει οριστικοποιηθεί το πρόγραμμα αυτό, το Ινστιτούτο Σπάρτης γνωρίζοντας το πλήθος των κτισμάτων της πόλης και των οικισμών του Δήμου Σπάρτης , που θα μπορούσαν να επωφεληθούν, αποφάσισε να αποστείλει την παρακάτω επιστολή στον Πρωθυπουργό κ Κυριάκο Μητσοτάκη , προκειμένου να ενισχύσει και με τις δικές του δυνάμεις την προσπάθεια να πεισθεί η Κυβέρνηση και να οριστικοποιήσει το εν λόγω πρόγραμμα στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης .Την επιστολή κοινοποιεί το Ινστιτούτο Σπάρτης στους Βουλευτές του νομού μας στον Δήμαρχο Σπάρτης, στον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου και στον Αντιπεριφερειάρχη Λακωνίας προκειμένου να ενημερωθούν και να αναλάβουν σχετικές πρωτοβουλίες.

Η επιστολή του Ινστιτούτου Σπάρτης έχει ως εξής:

“Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

Με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση πληροφορηθήκαμε την πρόθεση σας να δημιουργήσετε μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης  το πρόγραμμα ΔΙΑΤΗΡΩ , το οποίο ως χρηματοδοτικό εργαλείο θα επιτρέψει σε πολλούς ιδιοκτήτες να διατηρήσουν περίφημα νεοκλασικά αριστουργήματα , τα οποία κάνουν την διαφορά στην φυσιογνωμία των πόλεων, αλλά και κτίσματα της παραδοσιακής μας αρχιτεκτονικής που μπορούν να διατηρήσουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία των οικισμών μας.

Η Σπάρτη είναι μία από τις ελληνικές πόλεις που λόγω της αβελτηρίας του παρελθόντος έχασε στην κυριολεξία την ευκαιρία να διατηρήσει αδιάλειπτη την ενότητα με τα υπέροχα νεοκλασικά κτίρια που σηματοδοτούσαν τις δύο μεγάλες λεωφόρους που διασχίζουν εγκάρσια το κέντρο της πόλης μας κατά το Βαυαρικό πολεοδομικό σχέδιο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η δημιουργία της νέας πόλης το 1834.

Παρ’ όλα αυτά, με τις επίπονες προσπάθειες και με την αυτοθυσία πολλές φορές ιδιοκτητών, αρχιτεκτόνων, ανθρώπων ευαισθητοποιημένων στην διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς , αλλά και επαγγελματιών με ανοιχτούς ορίζοντες που αντιλαμβάνονται  τις

μακροπρόθεσμες ωφέλειες για τον τουρισμό από την διατήρηση της ιστορικής φυσιογνωμίας και της προσωπικότητας της πόλης μας, πολλά νεοκλασικά κτίρια παραμένουν όρθια και υπέροχα, υποσχόμενα πολλά οφέλη από την διατήρησή τους μέσω της συντήρησης και αποκατάστασής τους.

Μέχρι σήμερα η ιδιοκτησία νεοκλασικού κτιρίου που είχε μάλιστα κηρυχθεί διατηρητέο,( και τα εναπομείναντα είναι πλέον σχεδόν όλα κηρυγμένα στην Σπάρτη) αποτελεί για τους ιδιοκτήτες τιμωρία , παρά χαρά. Σήμερα ,με τις δικές σας αποφάσεις , όπως πληροφορούμαστε από τις ανακοινώσεις στα ΜΜΕ, αρχίζει να διαφαίνεται μια άλλη προσέγγιση από την πλευρά της Πολιτείας, η οποία είμαστε σίγουροι ότι θα δημιουργήσει και μια άλλη διάθεση ως προς την διατήρηση και ανάπτυξη αυτών των διατηρητέων νεοκλασικών κοσμημάτων και της δικής μας πόλης .

κ. Πρωθυπουργέ ,

 Η αξία κάθε ανθρώπου δεν έγκειται στην φυσική , αλλά στην πνευματική του υπόσταση και κυρίως στην προσωπικότητά του που τον καθιστά μοναδικό. Το ίδιο πρεσβεύουμε ότι ισχύει και για τις πόλεις μας , αφού οι πόλεις που διατήρησαν την προσωπικότητα τους, την σύνοψη της ιστορικής τους πορείας μέσα από τα μοναδικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα που μπορούν να την αφηγηθούν δημόσια και σε καθημερινή βάση,  έχουν καταστεί διακριτές και μοναδικές.

Πέραν αυτού, το γεγονός ότι η διατήρηση της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς αναδεικνύει την κουλτούρα μας και την ποιότητά μας ως λαού, αποτελεί ένα πρόσθετο κίνητρο για την υιοθέτηση ενός χρηματοδοτικού προγράμματος, όπως το πρόγραμμα ΔΙΑΤΗΡΩ.

Θεωρούμε πλεονασμό και υπερβολή να αναφερθούμε στα πολλαπλά οφέλη και στον αναπτυξιακό χαρακτήρα ενός τέτοιου προγράμματος, απευθυνόμενοι σε εσάς , σε έναν κοσμοπολίτη που γνωρίζει πολύ καλά πόσο σπουδαίο ρόλο παίζει η διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς σε όλες τις ιστορικές πόλεις του κόσμου.

Η έννοια της επιστολής μας είναι να  συμβάλουμε στην επιχειρούμενη και από άλλους έγκριτους φορείς προσπάθεια να σας πείσουμε να προχωρήσετε σε αυτό το εγχείρημα, να δώσετε την προτεραιότητα που πρέπει στην διατήρηση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς και να προκαλέσετε μια πραγματικά μεγάλη ώθηση στο πιο μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας που είναι φυσικά ο ιστορικός και αρχαιολογικός μας πλούτος με όλες τις εκφάνσεις του.

Τέλος θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι ίσως θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί η  έννοια της διατήρησης των νεοκλασικών κτιρίων και να επανεξεταστεί το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει, δίνοντας την δυνατότητα μεγαλύτερης αξιοποίησης του κτιρίου και εκσυγχρονισμού των χρήσεων, πράγμα που θα επιτρέψει  μεγαλύτερη και αποτελεσματικότερη συμμετοχή στο πρόγραμμα ΔΙΑΤΗΡΩ.

Είναι γεγονός ότι η ελληνική πολιτεία σε εφαρμογή και των διεθνών και ευρωπαϊκών συμβάσεων που αφορούν στην προστασία της Αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, είχε προβεί σε θεσμικές ρυθμίσεις προστασίας. Όμως οι ρυθμίσεις αυτές ήταν κατά κανόνα εξειδικευμένα μέτρα προστασίας κυρίως με τον χαρακτηρισμό αξιόλογων κτιρίων ως διατηρητέων και με τον χαρακτηρισμό οικισμών ως παραδοσιακών. Ρυθμίσεις και κίνητρα για την οικονομική ενίσχυση των ιδιοκτητών υπήρχαν και υπάρχουν μόνο στις περιπτώσεις αλλαγής χρήσης των διατηρητέων κτιρίων από κατοικία σε κυρίως τουριστική ή άλλη εν γένει παραγωγική δραστηριότητα.

Σήμερα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο τα διατηρητέα νεοκλασικά κτίρια αφήνονται στην τύχη τους και καταρρέουν περιμένοντας υπομονετικά την ημέρα του αποχαρακτηρισμού τους. Επισημαίνουμε κάποιους επιπλέον λόγους που συνθέτουν αυτή την κατάσταση, διότι το πρόβλημα δεν είναι μόνον οικονομικό:

• Το προβληματικό ιδιοκτησιακό καθεστώς των νεοκλασικών διατηρητέων κτιρίων, καθώς υπάρχουν κατά κανόνα πολλοί συνιδιοκτήτες, κληρονόμοι κυρίως, οι οποίοι συνήθως δεν έχουν κίνητρα για την διάσωση και διατήρηση των νεοκλασικών ιδιοκτησιών τους με το ισχύον καθεστώς, θέμα που επίσης χρήζει αντιμετώπισης προκειμένου να σωθούν τα κτίρια .
• Η κατά κανόνα απροθυμία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, να παρέμβουν στην επισκευή και ανάδειξη των διατηρητέων κτισμάτων, παρ’ όλο που από το 1978 υπάρχει σχετικό θεσμικό πλαίσιο.

Σας ευχαριστούμε θερμά για τον χρόνο σας και ευελπιστούμε ειλικρινά στην αποφασιστική σας κίνηση διάσωσης των αστικών και παραδοσιακών κοσμημάτων του τόπου μας μέσω του εξαιρετικού προγράμματος ΔΙΑΤΗΡΩ.

Το Ινστιτούτο Σπάρτης θα χαρεί να συμβάλει με όλες του τις δυνάμεις στην υλοποίηση του Προγράμματος ΔΙΑΤΗΡΩ, πάντα φυσικά στο πλαίσιο των καταστατικών και πραγματικών του δυνάμεων, και να στρατευθεί στην προσπάθεια να πεισθούν οι ενδιαφερόμενοι να αγκαλιάσουν και να υιοθετήσουν αυτό το σπουδαίο πρόγραμμα. 

Με ιδιαίτερη τιμή,

Αναστασία Κανελλοπούλου ,

Πρόεδρος Δ.Σ”